محیط کشت

محیط کشت، به محیطی گفته می‌شود که تمام نیازهای یک موجود زنده‌ی میکروسکوپی مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و برخی از سلول‌ها را برای رشد و تکثیر فراهم می‌کند. این محیط می‌تواند به صورت طبیعی در بدن موجودات زنده یا به صورت مصنوعی در آزمایشگاه‌ها تهیه شود.

چرا به محیط کشت نیاز داریم؟ میکروب‌ها به عنوان موجودات تک‌سلولی، برای ادامه حیات خود به مواد غذایی، آب، اکسیژن و سایر مواد مغذی نیاز دارند. محیط کشت، این نیازها را در شرایط کنترل شده‌ای تامین می‌کند. با استفاده از محیط کشت می‌توان:

• تکثیر میکروب‌ها: برای انجام آزمایش‌های مختلف، تولید واکسن‌ها و آنتی‌بیوتیک‌ها، نیاز به تعداد زیادی میکروب داریم. محیط کشت بهترین مکان برای تکثیر آن‌ها است.
• شناسایی میکروب‌ها: با بررسی نوع رشد میکروب‌ها در محیط کشت‌های مختلف، می‌توان به نوع میکروب پی برد.
• بررسی تاثیر مواد مختلف بر روی میکروب‌ها: می‌توان با افزودن مواد مختلف به محیط کشت، تاثیر آن‌ها بر رشد و فعالیت میکروب‌ها را بررسی کرد.

انواع محیط کشت محیط کشت‌ها بر اساس ترکیبات، قوام و هدف استفاده به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از انواع مهم محیط کشت عبارتند از:

• محیط کشت جامد: این نوع محیط کشت حاوی آگار است که به آن قوام ژله‌ای می‌دهد. از محیط کشت جامد برای جداسازی و شمارش کلنی‌های میکروبی استفاده می‌شود.
• محیط کشت مایع: این نوع محیط کشت فاقد آگار است و به صورت مایع می‌باشد. از محیط کشت مایع برای تکثیر سریع میکروب‌ها استفاده می‌شود.
• محیط کشت انتخابی: این نوع محیط کشت حاوی موادی است که رشد برخی از میکروب‌ها را مهار کرده و به رشد میکروب‌های خاصی اجازه می‌دهد.
• محیط کشت افتراقی: این نوع محیط کشت حاوی موادی است که باعث ایجاد تفاوت در ظاهر کلنی‌های میکروبی مختلف می‌شود.

مثالی از یک محیط کشت طبیعی خون یکی از بهترین نمونه‌های محیط کشت طبیعی است. خون حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز بسیاری از باکتری‌ها است و به آن‌ها امکان رشد و تکثیر را می‌دهد. به همین دلیل، خون اغلب در آزمایشگاه‌ها به عنوان محیط کشت استفاده می‌شود.