کروماتوگرافی روشی برای جداسازی اجزای مخلوط در یک لوله یا شبکه و سیستمی متشکل از یک فاز ثابت و یک فاز متحرک است که برای جداسازی کروماتوگرافی لازم می باشند.
فاز ثابت (مایع یا جامد) اجزای درون لوله یا شبکه جداسازی را تشکیل می‌دهد و فاز متحرک (مایع یا گاز) مربوط به ماده‌ای است که می‌خواهد مورد تجزیه و تخلیص قرار بگیرد،ترکیباتی که تمایل بیشتری به فاز ثابت دارند، کندتر حرکت می کنند،فرایند جداسازی کروماتوگرافی بر پایه سرعت حرکت اجزای تشکیل دهنده مخلوط در سیستم کروماتوگرافی (ستون، صفحه و غیره) است.
کروماتوگرافی ممکن است با توجه به هدف، جزئیات فنی، وضعیت فاز متحرک یا سایر پارامترها طبقه بندی شود،هدف از روش کروماتوگرافی می تواند مقدماتی یا تحلیلی باشد. کروماتوگرافی مقدماتی، برای جدا کردن اجزای یک مخلوط برای استفاده بعدی مورد استفاده قرار می گیرد و بنابراین نوعی خالص سازی است (مثلاً برای استفاده در آماده سازی دارویی).
کروماتوگرافی تحلیلی :
کروماتوگرافی تحلیلی، برای شناسایی حضور (آنالیز کیفی) و مقدار (تجزیه و تحلیل کمی) برخی از اجزای موجود در مخلوط است.
تغییر در خواص فازهای ثابت و متحرک امکان استفاده از طیف بسیار وسیعی از سیستم های کروماتوگرافی از لحاظ فنی را فراهم می کند. بنابراین، فاز ثابت ممکن است مایع یا جامد، یک ورقه کاغذ (کروماتوگرافی کاغذی) یا یک لایه نازک از مواد متخلخل روی سطح صفحه فلزی یا شیشه ای (کروماتوگرافی با لایه نازک، TLC)، یک لوله پرشده از گرانول ها (کروماتوگرافی ستونی)، یک لایه در یک لوله مویرگی (کروماتوگرافی مویرگی) یا موارد دیگر باشد.
فاز متحرک می تواند مایع (کروماتوگرافی مایع، LC)، گاز (کروماتوگرافی گازی، GC) یا مایع فوق بحرانی (کروماتوگرافی سیال فوق بحرانی، SFC) باشد.
تشخیص ترکیبات بعد از جداسازی کروماتوگرافی بصورت بصری یا با استفاده از دستگاه مخصوص انجام می شود.
